Het eerste trimester zit erop!! Dit betekent het einde van de zware eerste 12 weken met misschien wel vervelende zwangerschapskwaaltjes zoals misselijkheid, moeheid en onzekerheid.
Welkom in het tweede trimester! Je baby is nu zo groot als een perzik, zo zwaar als een plakje kaas en kan vuistjes maken met zijn handjes. Meestal ga je je in deze periode het beste voelen. Je krijgt meer energie en je voelt je ook écht zwanger. Voor veel vrouwen is dit de tijd dat iedereen mag weten dat je een kindje krijgt!
Tot nu toe was jouw kindje wetenschappelijk gezien een embryo. Vanaf nu krijgt hij of zij een nieuwe naam: “foetus”.
Deze week gebeurt er veel in de ontwikkeling van je baby; alle 20 tandjes zijn gevormd, het buikje is flink gegroeid en de organen zitten op hun plek. De lever werkt al een beetje. Ook heeft je kindje al zijn unieke vingerafdrukken!!
Je kindje is nu 65 gram en 10 cm. Het moet nog heel wat groeien voor het geboren wordt! Toch zul je af en toe al wel eens aan de bevalling denken. Ga je daarvoor naar het ziekenhuis of blijf je thuis?
Soms heb je niet veel keus. Als er een medische reden voor is, moet je in het ziekenhuis bevallen. Maar als je gezond bent is een thuisbevalling een uitstekende keus. Nederland is, wereldwijd gezien, een heel veilig land voor thuisbevallingen.
Emotioneel gezien heeft een thuisbevalling duidelijke voordelen voor jou en je man. De verloskundige is gast in jullie huis; jullie bepalen de sfeer. Doordat je in je eigen omgeving bent kun je meestal beter ontspannen. Medisch gezien is het volstrekt verantwoord thuis te bevallen. Er is een strenge controle en selectie tijdens de zwangerschap; als je niet voor 100% bent “goedgekeurd” word je doorgestuurd naar het ziekenhuis.
En mochten er problemen ontstaan tijdens de thuisbevalling; dan ben je binnen de kortste keren in een ziekenhuis.
Maar als je denkt dat je rustiger bent als je in het ziekenhuis bevalt, moet je dat zeker doen. Je kunt dan een poliklinische bevalling kiezen: je huurt als het ware een kamer (kraamsuite) waar je met je eigen verloskundige bevalt. Alles verloopt dus in principe net zoals thuis. En je gaat binnen 24 uur weer naar huis waar de kraamverzorgster wacht.
Wat je ook besluit- het belangrijkste is dat je kiest wat het beste bij jou en je man past!!
Op dit moment zwemt je kindje in ruim 100 ml vruchtwater, dat is ongeveer 10 eetlepels vol. Hij weegt 1 ons en is 13 centimeter lang. Zijn hoofdje heeft de maat van een grote knikker met een doorsnede van drie centimeter.
Veel zwemwater heeft hij in verhouding niet, maar vanaf deze week wordt dat beter: over 2 weken is de hoeveelheid verdubbeld, en in de 30ste week heeft hij een liter om in te dobberen.
Het vruchtwater heeft veel functies. Je hebt waarschijnlijk zelf wel eens in een zwembad gemerkt dat je lichaam in water lichter voelt. Je kunt je daardoor makkelijker bewegen en ongestoord naar alle kanten draaien. Zo is dat nu ook met je kind. En bovendien heeft hij nog als voordeel dat hij zijn hoofdje niet boven water hoeft te houden!
Het vruchtwater heeft jouw lichaamstemperatuur, ongeveer 37 graden. Zo hoeft je kindje zelf nog niet de moeite te doen om op temperatuur te blijven. Hij drinkt regelmatig van dit vruchtwater (va de 12de week kan hij slikken): zijn maag en darmen komen daardoor ook op gang.
En natuurlijk dient het vruchtwater als stootkussen. Probeer maar eens onder water iemand een harde klap te geven, je brengt hooguit het water in beweging. Zo zit je kindje veilig in zijn buikhuisje. Lijkt me heerlijk. Wat jij?
Je kindje is nu ca. 15 cm lang en weegt ca. 125 gram. Vanaf deze week kan je baby licht en donker onderscheiden door de oogleden en je buikwand heen. Als je dus in je blote buik van het zonnetje geniet (die hopelijk snel gaat komen), zal je baby dat merken!
Als je de zon niet hierheen komt, kun je natuurlijk ook de zon gaan opzoeken. Wanneer je nog met vakantie wilt gaan, dan is dat vanaf nu tot ongeveer drie maanden de beste tijd. Je hebt (hopelijk) de ergste misselijkheid gehad en je bent nog mobiel genoeg om van alles te ondernemen. Omdat je langzaam uitdijende lichaam eerder dan normaal moe is, doe je er verstandig aan lange autoritten te voorkomen. Misschien is het vliegtuig op de trein een alternatief? Tip: vergeet niet het nummer van je arts of verloskundige mee te nemen voor als er onverhoopt iets gebeurt of als je toch nog iets wilt vragen.
Als je al eens eerder zwanger bent geweest, kun je nu ongeveer voor het eerst leven voelen. Je kunt het ook voelen wanneer je zwanger bent van je eerste. Alleen is de herkenning er misschien niet direct en bovendien is je baarmoederwand bij een eerste zwangerschap nog wat stugger. Ook zie je bij een tweede zwangerschap hierdoor ook al eerder de vorming van een buikje.
Je kind beweegt overigens al vanaf 9 weken, maar die bewegingen waren toen nog zo zacht dat je ze niet kon voelen. Maar nu de hersenen en de spieren beter gaan samenwerken, worden de bewegingen steeds krachtiger. En de baarmoederwand, die normaal zo’n 2 cm dik is, is inmiddels een stuk dunner en soepeler geworden. Je kind kan er daardoor makkelijk een “put” in drukken (van buitenaf gezien een bult 😉).
Nu voelen deze bewegingen nog als “lichte trillingen” of “een vlinder” of “trippelende muizenpootjes”. En soms twijfel je of het je kind is of je rommelende darmen.
Het voelen van je kindje is vaak een emotioneel hoogtepunt. Het concrete bewijs dat er toch écht een kind in je groeit. Schrijf deze belangrijke mijlpaal op; ook je verloskundige zal erin geïnteresseerd zijn.
Waarschijnlijk (en hopelijk) voel je je op dit moment beter dan in het begin van je zwangerschap. Nu je kind achtien weken, 22 cm en 170 gram is, is je lichaam helemaal ingesteld op het zwanger zijn. Klachten zoals moeheid en misselijkheid, die door de hormoonwisseling werd veroorzaakt, zijn meestal verdwenen. De meeste vrouwen voelen zich nu heel actief. Hoor jij niet bij die groep dan is dat enorm balen. Dan duren 9 maanden erg lang…..
Nu je je hopelijk zo fit voelt, is het nu de tijd om zaken te gaan regelen. Praktische voorbereidingen zoals babykamer opknappen, babyspullen aanschaffen etc. Houd er ook rekening mee dat meubels soms een paar maanden levertijd hebben. Het is natuurlijk ook gewoon leuk om spulletjes voor je nog onbekende kindje aan te schaffen.
Ook als je al eerder bent bevallen en “alles” al weet, is het volgen van een zwangerschapscursus zinvol. Het belangrijkste is namelijk dat je één avond in de week bewust bezig bent met je zwangerschap en je aanstaande bevalling. Juist als je al kinderen hebt, kan de zwangerschapstijd omvliegen. Voor je het weet sta je voor de bevalling. Voor je man geldt dit misschien nog sterker. Het hele bijzondere van die eerste keer is er een beetje af. Ook voor hem is het leuk om op deze manier af en toe extra stil te staan bij deze zwangerschap.
Er zijn verschillende soorten cursussen. Allemaal behandelen ze op hun manier, in meer of minder uitgebreide vorm onderwerpen zoals: fases van de bevalling, bevalhoudingen, ademhalingstechnieken om de weeën op te vangen etc..
Uiteindelijk hebben ze allemaal het doel om je meer vertrouwen te geven in je lichaam en het bevalproces. Kies wat bij je past. Vraag aan je verloskundige wat de mogelijkheden zijn bij jou in de buurt.
Je kindje is nu 25 cm lang en 340 gram. Om hem voldoende ruimte te geven wordt je baarmoeder steeds groter; de bovenkant reikt nu al tot aan je navel. Je kunt je gewone kleren waarschijnlijk niet meer aan. Maar niet alleen je buik wordt boller. Je borsten zien er ook anders uit: ze krijgen ongekende afmetingen 😉 en je tepels worden groter en donkerder. De kleine bobbeltjes op je tepelhof worden duidelijker zichtbaar (dit zijn kliertjes die een soort vet produceren om de tepel soepel te houden). Er kan al wat melk uit je tepels komen. Omdat je borsten extra doorbloed zijn, zie je duidelijk de bloedvaten als blauwe lijnen onder de huid.
Grofweg driekwart van de vrouwen krijgt, in de loop van de zwangerschap, over het midden van de buik een donkere lijn: de zwangerschapslijn (ook wel linea negra genoemd). Deze streep kan geen kwaad en verdwijnt geleidelijk na de bevalling.
Je navel kan ook gaan uitpuilen en je heupen en bovenbenen worden zwaarder. Al met al krijg je een heel ander lijf.
Soms is dat leuk en opwindend. Je kunt je echte rook vormloos en onaantrekkelijk voelen. Praat erover met je partner en probeer de fantastische oorzaak hiervan niet te vergeten.
Ook emotioneel kun je het gevoel hebben een ander te zijn: je maakt bv ruzie om de meeste onnozele dingen en bij het bekijken van reclame of het journaal kun je wel janken.
Troost je met de gedachte dat deze labiele gemoedstoestand je tot een “echte zwangere” maakt!
Zwangerschap is een normaal verschijnsel waar je trots op mag zijn en waar je voor uit mag komen. Je mag alles doen wat je anders ook doet. Toch zul je merken dat je niet alles meer kunt. Kwaaltjes en pijntjes geven aan dat de zwangerschap een extra belasting is voor je lichaam. Je zult dus toch een aantal dingen in je levensstijl moeten veranderen. Als je je er op ingesteld hebt “gewoon te doen” en “tussen de bedrijven door” zwanger te zijn, kan dat wel eens een tegenvaller zijn.
Een bekende klacht in de zwangerschap, die tegenwoordig meer en ernstiger dan vroeger lijkt voor te komen is “bekkenpijn”, ook wel “bekkeninstabiliteit” genoemd. Deze klachten kunnen variëren van een moe, beurs of pijnlijk gevoel rondom je schaambeen (de voorkant van je bekken) tot aan lage rugpijn, met uitstraling naar de lies, bil, heup of bovenbeen. Dit komt doordat het kraakbeen, dat tussen het linker en rechterdeel van het schaambeen zit, verweekt. Ook de spierbanden, die de verschillende bekkendelen bij elkaar houden, verweken. Zo ontstaat er, onder invloed van zwangerschapshormonen, een “soepel” bekken wat handig is voor de bevalling, maar in de zwangerschap tot deze klachten kan leiden.
Men weet niet zo goed waarom tegenwoordig veel meer vrouwen hier last van hebben. Maar “overbelasting” lijkt een belangrijke rol te spelen: altijd maar doorgaan met het gewone leven, met alle stress, drukte en activiteiten, zonder te letten op de signalen die je veranderende lichaam je geeft.
Luister dus goed naar je lichaam: neem voldoende échte rust, dus languit op bank of bed of ligstoel in de tuin met wat kussens tussen de benen. Probeer bij tillen, opstaan en bewegen je bekken zo gelijkmatig mogelijk te belasten. Wanneer je echt veel klachten krijgt die na 15 minuten rust niet overgaan, schakel dan (eventueel via je verloskundige) een bekkenfysiotherapeut in. Zij kunnen je veel ondersteuning bieden door vaak simpele oefeningen, tips & trics.
Je kind weegt nog maar 450 gram, maar je zwangerschap wordt nu steeds duidelijker zichtbaar.
Misschien vind je dat zo leuk dat je die buik lekker vooruit steekt.
Of misschien laat je je buik wat meer uitzakken omdat je door de wijdere kleding niet meer gedwongen bent die in te houden. In beide gevallen, zul je, om in evenwicht te blijven, een holle rug moeten maken. Dat betekent dat de last van het gewicht van je buik niet gelijkmatig over de hele wervelkolom wordt verdeeld. Je onderste rugwervels worden daardoor overbelast. En omdat door de zwangerschapshormonen je gewrichtsbanden verslapt zijn, en je in korte tijd zoveel zwaarder wordt, hebben die rugwervels het toch al moeilijk. Naast bekkenpijn kun je ook last krijgen van lage rugpijn. Om deze rugpijn te voorkomen moet je je bewust zijn van je lichaamshouding. Het is belangrijk om zo te staan dat er een rechte lijn loopt van je achterhoofd naar je hielen. Hoe doe je dat?:
Maak jezelf een beetje langer dan je eigenlijk bent, alsof er een touwtje loopt vanaf je kruintje naar het plafond. Hierdoor maak je je wervelkolom langer (minder holling) en maak je spanning (in je core/buikspieren en bekkenbodem). Dit is je basis, hiermee doe je al bijna alles wat nodig is voor een goede houding met een beetje spanning. Je draagt je kindje nu meer “in het bekken” dan “voor het bekken”.
Daarnaast mag je leren om spanning te maken op alle spieren die bij de core betrokken zijn, inclusief je bekkenbodem. Ga recht staan en zet je handen in je zij, knijp lichtjes. Zeg nu een hard tsssss of kuch een keer, dus met kracht. Onder je vingers voel je dat je spanning maakt op je spieren zowel voor als achter. Probeer het na een tijdje ook eens zonder geluid en adem er rustig overheen.
Dit laatste vergt wel wat enige oefening. Ook wanneer je iets moet optillen kun je deze spieren inzetten om jezelf meer stabiliteit te geven. Met deze houding zorg je ervoor dat je actiever staat en daarmee minder snel rug-en bekkenpijn krijgt.
Extra TIP!: Ondanks een goede houding kun je ’s-Avonds best last krijgen van lage rugpijn door vermoeidheid. Een warme douche, een ouderwetse rode lamp of massage kan dan verlichting bieden. Of doe deze oefening:
Ga op handen en knieën staan (als een hondje) en laat je rug afwisselend hol en bol worden.
Je kind heeft een heleboel nodig om te groeien: eiwit voor de vorming van nieuw weefsel, kalk voor zijn botten en tanden, ijzer voor de bloedvorming. Al deze voedingsstoffen (en ook bv. Vitamines) haalt hij, via de placenta, uit jouw bloed. Jij moet er dus voor zorgen dat er zóveel van die voedingsstoffen in je bloed zitten dat er voor jezelf ook nog voldoende overblijft. Want als je kind al jouw ijzer gebruikt krijg je zelf bloedarmoede. En als je alle vitamine C aan hem moet afstaan ga je je moe en lusteloos voelen. Voeding is dus dubbel belangrijk in de zwangerschap. Maar dat betekent niet dat je een dubbele portie moet nemen 😉.
Alles wat je eet of drinkt levert energie, kilocalorieën (kcal). Normaal verbruik je ongeveer 2100 kcl per dag. Voor je zwangerschap heb je in totaal 80.000 kcal extra nodig in totaal. Dat lijkt veel, maar dat is 300 kcal per dag; met een flinke reep chocola zou je die zo binnen hebben. Natuurlijk is het onverstandig om met zoete of vette happen aan je extra calorieën te komen: je hebt dan wel je energiebehoefte gedekt, maar niet de behoefte aan extra voedingsstoffen. Probeer je, nog meer dan anders, bewust te zijn van wat je eet en drinkt.
De schijf van 5 van het Voedingscentrum kan je hierbij helpen. Ook heeft het Voedingscentrum een handige app samengesteld: “ZwangerHap”.
Je ziet snel wat je wel en beter niet kunt eten tijdens de zwangerschap
De app geeft tips wat je allemaal wél kunt eten
Je kunt volgen hoe de baby van week tot week groeit in de buik
Je vindt info over hoe je gezond kunt eten tijdens de zwangerschap
Je krijgt tips over wat je kunt eten bij zwangerschapskwaaltjes
Je kunt veiligheidswaarschuwingen krijgen als er een ziekmakende bacterie in een product is gevonden
Super handig dus 😊
In deze periode wordt de hartslag van je kindje zo krachtig dat je die met een beetje inspanning ook zonder versterker kunt horen. Met de versterker, de doptone of doppler, lijkt de hartslag op een sneltrein of een paard in galop. Het hartje slaat twee keer zo snel als het hart van ons, dus ongeveer 140 keer per minuut.
Met het blote oor klinkt het totaal anders, een soort van zachte snelle tik die je haast meer voelt dan hoort. Probeer het eens met een WC-rolletje. De meeste kans om iets te horen heb wanneer je het rolletje plaatst halverwege de navel en schaambotje. Probeer het maar eens!
Je kunt ook een doppler aanschaffen, waarmee je thuis vanaf de bank naar het hartje van je ongeboren kindje kunt luisteren. Door middel van geluidsgolven kan je met zo’n apparaatje proberen de hartslag van je baby op te zoeken. Iedereen heeft zo zijn eigen mening over de zin en onzin van zo’n doppler.
Soms denken mensen dat je aan de hartslag kunt horen of het een jongetje of meisje is. Als je bedenkt dat de hartslag van een baby varieert van 120 tot 180 slagen per minuut, is het duidelijk dat je uit een momentopname in elk geval niets kunt afleiden.
Wat doet je kindje eigenlijk de hele dag? Het lijkt saai om steeds in zo’n beperkte ruimte te moeten zitten. Maar je kind ervaart dat niet zo; het geniet van de beslotenheid van zijn zachte warme kamertje. Hij slaapt vaak, omdat hij veel energie gebruikt om te groeien. En als hij wakker is, doet hij oefeningen. Zijn bewegingen worden verfijnder, omdat de coördinatie tussen de hersenen en spieren steeds beter wordt.
Als zijn duimpje toevallig dicht bij zijn mond komt, maken zijn lippen en tong zuigbewegingen. En als zijn hand toevallig de navelstreng aanraakt, knijpt hij daarin – want vanaf deze week kan hij zijn vuistje en vingers goed sluiten. Slikken doet hij al lang, maar ademen kan hij nu ook! Omdat hij middenin het vruchtwater zit, ademt hij natuurlijk geen lucht, maar vruchtwater in en uit zijn longen – wel een halve liter per dag!
Deze adembewegingen bevorderen de longrijping. Soms krijgt hij de hik. Dit kun je zelf ook voelen. Tussen het slapen en oefenen door krijgt je kind ook een heleboel indrukken van buitenaf te verwerken. Zijn oortjes zijn nu helemaal klaar, en hij kan goed horen. Dag en nacht is hij omringd door het geluid van jouw hartslag en het gerommel van je darmen. Ook hoort hij gedempt stemmen. Op harde muziek of een plotseling geluid kun je vaak duidelijk een reactie merken. Al met al heeft je kindje het druk als een klein baasje van 35 cm en 800 gram.
Als je naar zwangerschapscontrole gaat, onderzoekt de verloskundige iedere keer ook je buik. Waar voelt ze eigenlijk naar?
Ze wil graag weten hoe je kindje ligt, of het er eentje is, hoe groot hij ongeveer is en of hij al is ingedaald in het bekken.
Daarvoor gebruikt ze een aantal handgrepen, zie afbeelding.
Terwijl ze dit doet voelt ze ook gelijk de hoeveelheid van het vruchtwater, de groei van het kind sinds het vorige onderzoek enz. Een goed uitwendig buikonderzoek geeft dus ontzettend veel informatie over je kindje!!
Veel mensen zeggen dat alle baby’s op elkaar lijken. Als je zelf kinderen hebt, weet je wel dat dit beslist niet waar is – ieder kind is uniek. Het is speciaal door bijvoorbeeld de vorm van het neusje, het bovenlipje, door zijn lichaamsbouw of door zijn karakter. Maar hij is echt uniek voor wat betreft de kruintjes in zijn haar en zijn vingerafdrukken. Bij deze zwangerschapsduur zijn die kruintjes en die vingerlijnen al aanwezig – ook al heeft hij nog geen duidelijke hoofdhaar en ook al heeft hij nog maar piepkleine vingertjes.
Misschien heb je al een speeltje voor je kind gekocht en zie je het al voor je hoe je daarmee later met hem speelt. Maar je hoeft met spelen niet te wachten tot na de bevalling, dat kan nu ook al! Je kind kan al horen en een beetje zien, maar hij kan ook voelen. Als je je buik masseert of tussen twee handen zachtjes heen en weer wiegt merkt hij dat zeker.
Maar je kunt ook echt met hem in contact komen. Ga daarvoor ontspannen liggen en probeer via je buik adem te halen. Dat is minder moeilijk dan het lijkt: je moet daarvoor niet je borstkas maar je buik uitzetten bij het inademen, alsof je een ballon opblaast in je buik. Door deze buikademhaling (die ook tijdens de weeën heel prettig is!) ontspant je buik. Leg nu een warme hand als een kommetje aan de zijkant of bovenkant van je baarmoeder. Concentreer je, ook met je ademhaling, op je buik en je hand. Je zult dan merken dat je kind naar die hand toegaat en dat hij met zijn billetjes er lekker tegenaan gaat liggen. Als je dit op vaste tijden doet, gaat je kind je handen herkennen en zal hij steeds sneller op je aanraking reageren.
Dit spelen is natuurlijk vooral leuk, maar het kan ook handig zijn: als je kind op een gegeven moment niet lekker ligt kun je hem op deze manier een beetje opzij, of hoger, of lager, krijgen.
En als hij ontzettend druk is, zodat het getrappel je pijn doet, kun je hem met je handen tot rust brengen.
Omgekeerd kun je hem ook een reactie ontlokken als je hem een hele tijd niet gevoeld hebt en daar wat ongerust over bent. In dat geval druk je zacht maar stevig aan de zijkant van je baarmoeder alsof je wilt zeggen: “hier ben ik”. Een reactie volgt dan bijna altijd.
